LEZING LINUX CONGRES ROTTERDAM

12 Juni 2002

Dirk Schouten

Goedendag, ik ben Dirk Schouten en werk sinds 3 jaar als IT vrijwilliger op de Openbare Basisschool Rosa Boekdrukker in Stadsdeel de Baarsjes in Amsterdam West.

Het verhaal dat ik hier vertel bestaat uit een paar onderdelen:

Korte schets van de school die hopelijk duidelijk maakt waarom ICT wel handig is.

Korte beschijving van de bouw van ons netwerk die hopeljk aantoont dat het echt een makkelijk klusje is.
Linux op onze school. Een overzicht van hoe we Linux inzetten.
Ons IT beleid en waarom we het zo doen. De technische, financiële, en ethische kanten.

KORTE SCHETS VAN DE SCHOOL

Leerlingaantal ongeveer 270.

215 leerlingen waarvan het gezin van buitenlandse afkomst is en de ouders laag opgeleid zijn

37 leerlingen met een 'normale' achtergrnd en ouders

14 leerlingen uit een eenoudergezin

Herkomst van leerlingen:

66 met als achtergrond Marokko

95 ,, Turkije

31 , Suriname

40 leerlingen uit 8 verschillende landen ( Iran, Afghanistan, Pakistan, Colombia, België, Ierland, voormalig Yugoslavië, Frankrijk..

De school heeft 13 groepen.

Het totaal aantal personeelsleden is 38, gerekend als fulltimers 23, 2 directeuren.

Wat algemene opmerkingen:

De doelstelling van het ICT-onderwijs:

“Onze school voedt de leerlingen op tot zelfstandige wezens door middel van directe instructie met veel interactie tussen leerkracht en leerlingen en leerlingen onderling. Binnen het gestelde kader hebben de leerlingen veel vrijheid. ICT past daarin voor differentiatie van de verwerkingsstof, remedial teaching, inoefening, informatieverzameling en als communicatiemiddel.”

Directie, ICT coördinator en ICT-werkgroep moeten ervoor zorgen, dat de integratie van de computers in de lessen beter tot stand komt.
In de nascholing wordt het accent gelegd op de organisatie van de lessen en het toepassen van het computergebruik op een zo zinvol mogelijke manier.
De ICT er is 2 dagen vrijgeroosterd van onderwijs.
Kort samengevat: het gaat bij ons om de integratie van ICT in het onderwijs. ICT is geen toegift of speeltje. Dat zie je nogal eens.

DE AANLEG VAN ONS NETWERK

We hebben een UTP Cat 5 netwerk dat we zelf in drie fasen hebben aangelegd. De conciërge heeft dat voornamelijk gedaan. Daar werd niet altijd even positief op gereageerd. In het stadsdeel ging het verhaal dat het geen netwerk was omdat we geen printers en bestanden deelden. Dit was althans de conclusie van de wethouder Onderwijs. Daarom hebben we, om van alle gezeur af te zijn, het netwerk extern laten testen (rapport laten zien). Het totale netwerk kosttte ongeveer Eur 2000,-- Als we 't hadden laten doen had het iets van EURO 17.000 gekost. Kortom we heben 15.000 Euro over voor belangrijker ICT dingen dan een netwerk.

Er zitten veel voordelen aan zelf aanleggen:

a Je leert er van: een netwerk op specificaties aanleggen is echt te doen door mensen die er geen verstand van hebben.

b. Je leert dat er netwerkbedrijven zijn die profiteren van de onwetendheid van scholen. Wat hebben we niet een verhalen gehoord over wat scholen er aan uitgeven!

c. Het scheelt een gigantisch vee geld, en

d. Dat je eigen mensen ermee bezig zijn, kweekt enthousiasme en betrokkenheid in de school.

We hebben nu een netwerk met 60 aansluitingen, Daarop zijn tot nu toe ongeveer 40 computers aangesloten via een paar hubjes en een grote switch.. We werken met Win98 computers en zullen ze niet meer upgraden. We hebben twee providers: Kennisnet en UPC. UPC gaat er op termijn uit, we nemen ADSL ervoor in de plaats om echt redundant te kunnen werken.

LINUX OP ONZE SCHOOL

We begonnen tweeenenhalf jaar geleden met een Internet aansluiting van toen nog kabelaar A2000. ADSL was nog niet beschikbaar in ons stadsdeel. We wisten van niets, maar wel dat de ene Internetaansluiting op een goed zichtbare plek moest komen. Dan kon je er een oogje erop houden en internetten op een centrale plek lokt nieuwsgierigheid uit. Het werd de hal en het is nog steeds het favoriete plekje. Maar we wilden op meer plaatsen Internet. In Amsterdam kan dat via een initiatief genaamd 'CIAO' (Computers in het Amsterdamse Onderwijs). Voor 3 jaar van je IT budget krijg je een SUN server en 10 werkstations. Voor ons leek het duur en onbruikbaar. We zouden onze bestaande computes niet meer kunnen onderhouden en vernieuwen. En onze educatieve softere zou niet op Sun kunnen draaien.

“Dat is bijna opgelost” zeiden ze bij CIAO. Maar die smoes kenden we al.

Wij wilden ook niet aan CIAO meedoen, omdat we geen zin hadden om in een keurslijf gedrukt te worden. Er wordt van ons "onderwijs op maat" verwacht, afgestemd op individuele problemen van een kind. CIAO past niet in die filosofie. Het was daar projectje zus en projectje zo. Het heeft niks te maken met het integreren van de computers binnen de bestaande vakken.

Aan mij werd de vraag gesteld of het niet anders kon. Ik had wel eens van Linux gehoord, maar verder wist ik er ook niets van. Via een bevriend IT bedrijf maakte iemand voor 500 gulden van een oude 486 een firewall, router en gateway. Via een hubje konden de groepen 7 en 8 nu ook internettten. We begonnen dus ons netwerk aan te leggen met 7 aansluitingen voor de groepen 7 en 8. Klaar in een weekend. De linux server draaide van de herfstvakantie tot de zomervakantie. Toen hebben we 'm maar uitgezet. Na de zomer weer aangezet en nooit naar omgekeken. In de kerstvakantie bouwde ik voor het eerst een server en hij deed het zowaar. Nog steeds geen benul van wat ik deed, maar ik trof gelukkig de goeie HOWTO. Toen een webserver erbij en een mailserver. In de zomervakantie daarop bouwde ik m'n eerste stevig beveiligde server. Ook weer met het goede boek op schoot.

Wat we graag wilden was Samba. We hebben er een aparte server voor genomen, een snel tweedehandsje dat we kochten voor 130 Euro, en het draait nu een aantal maanden voor de leerlingen. Groot voordeel: Ze kunnen overal inloggen en aan hun werkstukken werken. Geen gedonder meer met floppies. Maar het gaf ook een grote verantwoordelijkheid. Als er wat mis gaat: is alles weg van de leerlingen. We maken nu s'nachts backups op een tweede harddisk op de Sambaserver en 1 x per week met een verwisselbare harde schijf die bij mij thuis blijft. Brandt de school af, dan is er maximaal een week werk weg. Hoe ik via netwerken kan backupen weet ik nog niet. Leer nog ieder dag.

HET ICT BELEID VAN DE SCHOOL

Dat beleid is naturlijk niet los te zien van ons onderwijskundig beleid. Toch wil ik dat maar even buiten dit verhaal laten en alleen de ICT component behandelen.Daar zitten, afgezien dus van de educatieve aspecten, eigenlijk een paar kanten aan: een financiële kant, een technische kant en een ethische kant.

Financieel:

Het wordt steeds voordeliger om met Linux te werken. Door Samba sparen we een Windows NT server uit met de daarbijhorende licensiekosten voor 50 werkplekken. We horen van steeds meer educatieve software leveranciers dat hun software ook onder Linux of Linux met Wine draait. Onlangs hoorden we dat ESIS, het school-administratiepakket dat bij honderden zo niet duizenden scholen in gebruik is, onder Samba kan draaien.

Sinds OpenOffice uit is, zijn wij bezig met de overstap ernaartoe. Met een vooruitziende blik hadden wij onze Microsoft licensies maar voor een jaar verlengd. Volgend jaar draaien we OpenOffice. Moet je kijken wat dat ieder jaar weer spaart. We houden dus geld over.

Ik heb gehoord dat hier mensen van het ministerie in de zaal zitten. Juichen jullie niet te vroeg. Zo direct vertel ik waar we dat uitgespaarde geld aan uitgeven en waaraan scholen hun besparing op licensiekosten in zouden kunnen steken.

Nu de uitgavenkant:

Ruim een jaar geleden zei ik: Dat netwerk komt wel af, de computers blijven het ook wel doen, we moeten de volgende stap maken in ICT op school: We moeten onze eigen software gaan maken. We hadden toch geld, of niet soms? Uiteraard zouden we software onder GPL ontwikkelen. Het idee waarvoor was ook snel geboren.

Dictees zin wereldwijd het stomste werk dat onderwijzers doen:

“Linux is een betrouwbaar operating system”etc.

Het idee was goed, maar net iets te hoog gegrepen. We verkleinden het tot met maken van vertalingen. Het programma ontwikkelen in PHP kostte 1600 gulden. Het is nu in 10 talen beschikbaar en het maakt deel uit van een Franse Linux distributie voor het onderwijs en van schoollan, een nederlandse Linux distributie ( zie: http://www.schoollan.nl). En de programmeur: Mark de Haan, zit daar. Zo direct komt hij aan het woord.

Hij maakte vervolgens “Dictation” dictee dus. Nu nog in twee talen, maar het gaat er goed mee en maakt ook deel uit van de twee eerder genoemde distributies..

Wij wilden vervolgens een goede website die leerkrachten en leerlingen zonder HTML kennis kunnen beheren. Het stadsdeel 'De Baarsjes' financiert de ontwikkeling. Kosten: ongeveer 2000 Euro. Daarmee krijgen de scholen in de Baarsjes hun eigen CMS, maar veel belangrijker, alle scholen kunnen een op hun situatie toegesneden CMS krijgen; gratis.

En nog belangijker: de subsidiegevers van al die projecten vind het van viataal belang om juist aan GPL software bij te dragen.

Daarmee, is voor ons een mythe onderuit gehaald: dat ontwikkelen van software is duur. Dat is vaak niet zo.

Waar besteden wij dus ons geld aan: betalen voor GPL software. Ons backup systeem bjivoorbeeld. We betaalden voor de verbetering die we er aan wilden. Binnen twee weken geregeld en kosten: 100 dollar.

Technische:

We willen op termijn van de Windows clients af. Dat kunnen we het beste doen door de kleutergroepen op Linux over te zetten. We denken aan het LTSP project als mogelijkheid om 't voor elkaar te krijgen (uitleggen). Als dat goed gaat, zijn we dus binnen 6 jaar van Windows af. Want de kleuters worden vanzelf groot. Verder heb ik niet veel over techniek, behalve:

“When technology becomes master, disaster comes faster”.

Dan kom ik tot slot op de ethische kant van ons ICT beleid:

Drie punten daarover:

Een school is een instituut dat kennis kan verspreiden omdat die kennis openbaar en vrij toegankelijk is. Het gebruik van Closed Source software in het onderwijs is strijdig met de uitgangspunten van onderwijs.
Een school is gefinancierd uit publieke middelen, dus heeft ze de plicht zo goed en zo voordelig mogelijk in te kopen. Open Source Software bied mogelijkheden tot de aanschaf van goede software en besparing op kosten.
Scholen hebben veel belang bij het ontwikkelen en het verbeteren van Open Source Software en moeten daar dus actief financieel aan bijdragen.

Dank u voor uw aandacht. Vragen?